Kar manzaraları çekmek

Kar manzaraları çekmek...

Manzara fotoğrafı çekmek zevkli bir uğraştır. Birçok fotoğraf meraklısı için üzerinde çalıştıkları konunun farklı iklimlerde fotoğraflanmış olması da portfolyolarına zenginlik katar. İlkbahar, yaz ve sonbaharda iklim koşulları daha iyi iken kışın fotoğraf çekmek birçok zorluğu da beraberinde getirir. Bu nedenle de iyi fotoğraflar çekmek için bazı hususlara önemle dikkat etmek gerekir.

İyi bir fotoğrafın özellikleri arasında fotoğrafın net olması ve iyi pozlanmış olması gelir. Kar fotoğrafı çekerken bu iki konu birçok fotoğrafçıyı zorlar. Çünkü kar hem netleme yapmanızı hem de pozlamayı zorlaştırır. İşte bu nedenlerden dolayı daha iyi karlı manzara fotoğrafı elde etmek için daha titiz çalışmak gerekir.

Karlı manzara fotoğrafında netleme yapmak

Konunuzu seçtiniz, çekim açınızı belirlediniz, kadrajınızı oluşturdunuz ve deklanşöre bastınız. Ama makineniz bir türlü çekim yapmıyor. Acaba arızalandı mı? Hemen panik yapmayın! Muhtemelen makineniz netleme yapamadığı için çekim yapamamaktadır. Aktif netleme noktanız karanlığa, detay ve kontrast olmayan düz bir yere, parlak veya yansımanın olduğu bir yere denk gelmişse netleme gerçekleşmez. Objektifinizin motoru çalışır durur ve netlik sistemi ileri geri hareket eder. Bir türlü netleme yapamaz.

Netleme yapmaktaki zorluk muhtemelen aktif netleme noktanız düz beyaz kar üzerine gelmiş olmasıdır. Makinelerin netleme sistemleri farklı yöntemlerle çalışır. Bunlar kontrast algılama (contrast detection), kızılötesi ve ultrasonik netlemedir. En yaygın olanı kontrast algılamadır. Kontrastın düşük olduğu yerlerde netleme sistemi başarılı olamaz. Netleme yapmak için makinenizin aktif netleme noktasını kontrastı yüksek olan, düz ve parlak olmayan bir yere taşıyın. Mesela bir dal, ot, bir cisim gibi sınırları belirli bir şeklin üzerine taşıyın. Netleme sisteminin netlemeyi başardığı durumda artık fotoğrafınızı çekebilirsiniz.

Karlı ortamlarda pozlama yapmak

Fotoğraf konusunda çok detaylı bilginiz yok ise, “nasıl olsa fotoğraf makinem son model, ona güveniyorum. En iyi fotoğrafı çekerim” diyenlerdenseniz yanılıyorsunuz! Fotoğraf makineniz ne kadar gelişmiş olursa olsun farklı koşullarda her zaman doğru sonucu alamayabilirsiniz. Özellikle poz ölçüm sisteminde bu durumla karşılaşabilirsiniz.

Birçok fotoğrafçı karlı, sisli ortamlarda çektiği fotoğrafların gri çıktığını görmüştür. İşte bu durum fotoğraf makinemizin pozlama sisteminin yanılması sonucunda oluşmaktadır. Fotoğraf makineleri pozlama yaparken %18 gri tonu baz alır. Ancak beyaz karın hâkim olduğu bir fotoğrafta beyaz ton %18 griden farklı bir yansıtmaya sahiptir. Bu nedenle kar manzaralarını fotoğraflarken makinenizin poz ölçüm sisteminin yanılmasından ve az pozlanmadan dolayı gri tonlara sahip sonuç elde edersiniz (fotoğraf 1).

Fotoğraf 1: Fotoğraf makinesi pozometresine göre çekim.

Fotoğraf 2: 1 stop fazla pozlama

Fotoğraf 3: 1+1/3 stop fazla pozlama

Fotoğraf 4: 1+2/3 stop fazla pozlama

Bu sıkıcı durumla baş etmek ve doğru pozlama yapmak için pozlama telafisi yapmanız gerekir(resim 1). A-Av (diyafram öncelikli pozlama modu) ve S-Tv (enstantane öncelikli pozlama modu) modlarında çekim yapıyorsanız pozlama telafisi ayarınızı en az +1 değerine getirerek 1 stop fazla pozlama yapmanız gerekir (fotoğraf 2). M (manuel pozlama modu) modundaysa pozlama diyagramını tam “0” değerinde değil +1 stop fazla pozlama yapacak şekilde ayarlamanız gerekecektir (resim 2). +1 stop genel bir kural değildir. Karın beyaz tonunun fotoğrafınızda kapladığı alana bağlı olarak bu telafi artar veya azalabilir. Bir poz çektikten sonra sonucu inceleyip duruma karar vermeniz gerekir (fotoğraf 3-4). Doğru pozlama fotoğrafınızdaki açık ve koyu bölgelerde kırpılma olmamasını ifade eder. Yer yer patlamalar veya koyu alanlardaki fazla koyuluk olumsuzluk oluşturur. Her iki bölgede de doku kayıpları oluşmamalıdır.

Resim 1: Pozlama telafisi.

Pozun doğruluğunu kontrol ederken dikkat etmeniz gereken önemli bir konu da LCD ekranlarınızdır. Fazla güneşli ortamlarda LCD ekranındaki görüntüyü sağlıklı olarak göremeyebilirsiniz. Bu durumun önüne geçmek için LCD ekranınızı ellerinizle kapatıp aradan bakarak çekim sonucunuzu görebilirsiniz. Daha sağlıklısı ise karanlık, gölge bir yere geçip fotoğrafınızı LCD ekrandan incelemektir. Özellikle karlı bölgelere dikkat edin. Çektiğiniz fotoğrafı büyüterek karlı bölgelerde detay olup olmadığını kontrol edin. Karlı bölgelerde detay kaybı yoksa ve fotoğrafınızda gri bir ton hâkim değilse pozlamanız büyük ihtimalle doğrudur.

Resim 2: Manuel modda pozlama diyagramı.

Basamaklı pozlama (braketing) yapın!

Pozlamayı doğru yapıp yapmadığınıza emin değilseniz, karlı ortamlarda birden fazla çekim yapmayı deneyin. Birkaç çekimin hepsi de farklı pozlanmış olsun. Mesela bir poz fotoğraf makinenizin poz ölçümüne göre çektiyseniz +1, +2, -1, -2 pozlama telafisine sahip farklı çekimler de yapınız. Fotoğraflarınızı bilgisayarınıza yükledikten sonra en doğru pozu elde etme ihtimaliniz artmış olur.

Resim 3: Basamaklı pozlama

Basamaklı pozlama yapmak için fotoğraf makinenizde mevcut olan bu fonksiyonu da kullanabilirsiniz (resim 3). Vereceğiniz pozlama telafisine bağlı olarak çok sayıda pozu makineniz otomatik olarak çekecektir. Bu sayede karlı, sisli ve puslu havalarda poz ölçümünün yanılması sorununu çözmüş olursunuz.

Soğuk havalarda bataryalara dikkat

Kışın soğuk iklim koşullarında karşılaşılan diğer bir can sıkıcı konu da bataryaların normalden daha az süre dayanmalarıdır. Çünkü bataryalar diğer donanıma göre soğuk ortamlardan daha fazla etkilenir. Kapasiteleri düşerek sıcak havalarda olduğu kadar fazla sayıda fotoğraf çekmenize engel olur.

Bu durumla baş edebilmek için bazı tedbirler almanız gerekir. Bunların başında yanınızda yedek batarya bulundurmanız gelir. Mutlaka bir veya iki tane yedek bataryanız olsun. Bataryanız bittiğinde yedek batarya ile çekime devam edebilirsiniz. Birçok fotoğraf gezimizde boşalmaya yüz tutmuş bataryalarla gelenler, bataryasını şarj etmeyi unutanlar, hatta bataryasını yanına almayı unutan kişilerle karşılaştım. Gezi bu arkadaşlar için bir eziyete dönüştü. Dönene kadar “keşke…” deyip durdular. Diğer bir tedbir de, makinenizi kullanmadığınız uzun molalarda bataryanızı çıkararak dış ortama göre daha sıcak olan iç ceplerinizde taşımanızdır. Ayrıca LCD ekranı daha az kullanmanız, kullanmadığınız zaman makinenizi kapalı bulundurmanız, sürekli netleme sistemini kullanmamanız da bataryanızın ömrünü uzatmanıza yardımcı olacaktır.

Sağlığınızı da düşünün!

Karlı havalarda soğuk sağlığınızı olumsuz etkileyebilir. Uzun süre dışarıda kalmanız nedeniyle üşümemeniz için uygun giyecekler giyin. Termo içliklerinizi giymeyi unutmayın. Başınızı koruyacak bir başlık, kışlık çoraplar ve daha önemlisi kara, suya dayanıklı ayakkabılarınızı giymeyi unutmayın. Sürekli makinenizi tutmanız gerektiği için ellerinizi soğuktan korumanızı sağlayacak parmak uçları açık olan ama gerektiğinde kapatılabilen eldivenlerinizin olması şart! Ayrıca yanınıza yedek çorap almayı unutmayın. Önemli bir husus da terlemekten kaçınmak! Bir sürü şey giydiniz kuşandınız ama araçta veya iç mekânlarda terleyip tekrar soğuğa çıkmaktan kaçının.

Donanımınızı da düşünün!

Kar veya yağmur yağıyorsa kendiniz korumanızın yanı sıra makine ve diğer donanımınızı da korumalısınız. Fotoğraf makineleri ve diğer donanım genellikle suya ve soğuk hava koşullarına dayanıksızdır. Ben bu konuda şanslıyım. Çünkü kullandığım makine ve diğer donanım “su itici” özelliğe sahip. Islanmaları halinde kolayca arıza yapabilirler. Onları korumak için gerekli olan şeyler: makineniz için koruyucu kılıf, şemsiye ve temizleme bezleridir. Geziye çıkmadan önce bunları yanınıza alın!

Makine ve donanımınızı ıslanmaktan koruyun, ıslanmaları halinde gecikmeden kurulayarak temizleyin. Yağışlı havaların fotoğrafçılar için oluşturduğu bir diğer olumsuzluk da kullanılan donanıma sahip olamama, kaybetme veya düşürmedir. Telaşlı çekim ortamlarında donanımınıza dikkat edin. Kapak, kart gibi çıkardığınız parçaları doğrudan fotoğraf çantanıza veya yeleğinizin fermuarlı gözüne koyun!

Diğer tavsiyeler...

Kışın kar manzaraları çekiyorsanız, çekiminizi mutlaka tripotla yapmalısınız. Keskin, jilet gibi fotoğraflar için vazgeçilmez donanım tripottur. Tripot kullanmaya alışın. Tripot seçiminde makine ve donanımınızı taşıyabilecek kapasitede ama taşıması kolay tripotları tercih edin. Ağır, kocaman tripotları alan birçok fotoğrafçı gezi esnasında onları arabanın bagajında bekletmek zorunda kalıyorlar.

Manzara fotoğraflarında diyafram değerini seçerken dikkatli olun! Kısık diyafram kullanmanız (11 veya 16 diyafram değeri) net alan derinliğini artırarak fotoğrafınızdaki her şeyin net çıkmasını sağlar. Netleme noktanızı da önünüzdeki mesafeyi üçe bölerek size yakın üçte birlik noktadaki yerlere yapmanız her yerin net çıkması açısından önemlidir

Sevgi ile...

Deniz Seyran